Esra Keskin
Partiler seçim öncesi hazırlıklara başladı. Bu hazırlıklardan biri de seçim şarkıları. 2011’de kullanılacak şarkılar henüz belli değil. Ancak uzmanlar geçmiş seçim şarkılarının başarısızlığından yola çıkarak doğru bir seçim müziğinin nasıl olacağını anlatıyor. Seçim yaklaşıyor, partiler seçmene mesajlarını en iyi iletecek şarkıları hazırlamaya başladılar bile.
Ama birçok partinin “2011 seçim şarkıları” henüz netleşmedi. Yalnızca CHP açıkladı bu yılki şarkısını. Onur Akın’ın bestelediği “Ak dediler kara çıktı” şarkısıyla yollara düşecekler. Fakat sanatçı Uğur Işılak bu şarkının, AK Parti için hazırladığı “Her şey Türkiye için” parçasının bestesiyle neredeyse aynı olduğunu iddia ediyor. Akın, konuyla ilgili iddiaları ciddiye almadığını ve bu konuda konuşmak istemediğini söylerken, CHP’nin seçim şarkılarıyla ilgilenen Propaganda Başkan Yardımcısı Erdoğan Toprak, “Ben durumdan haberdar değilim. Sorun neyse Işılak ile Akın kendi aralarında halletsinler.” diyor.
Aslında seçim şarkıları ile ilgili yaşanan ilk tartışma bu değil. Son da olmayacak. Uzmanlar seçim şarkılarının tınılarının ve sözlerinin her zaman benzer olduğunu ve yıllardır bu alanda ilerleme kaydedemediğimizi ifade ediyor. Siyasal iletişim uzmanı Prof. Dr. Yusuf Devran, seçim şarkılarının dil felsefesi ve anlam dikkate alınmadan yapıldığını düşünüyor. Seçim şarkılarının tarihine baktığımızda hit şarkıların popülaritesinden yararlanmak adına sözlerin anlamsızlaştığına şahit oluyoruz. Devran, bu sözlerin siyasal kampanyanın teması, içeriği, mesajı ve lideriyle örtüşmediğini söylüyor. Ona göre yalnızca popüler müziklerden uyarlanan sözler değil; partilere özel hazırlanan bestelerin çoğu profesyonel yaklaşımdan uzak.
Seçim şarkıları daha çok popüler müziklerden uyarlama Türkiye tarihinde, hit müziklerin kullanıldığı birçok seçim şarkısı bulunuyor. Kimi sözleri değiştirilerek çıkıyor karşımıza, kimi aynı. Popüler şarkıların birebir kullanımının ilk örneğine 1973’te rastlıyoruz. Ecevit, Şenay’ın seslendirdiği ‘Hayat bayram olsa’ ve ‘Sev kardeşim’ şarkılarını kullanıyor. Ancak sözleri değiştirilerek kullanılan ilk şarkı 1977’nin Milliyetçi Zühtü’sü: “Ecdadının kemikleri sızlıyor be Zühtü/ Aklını topla Zühtü/ Şehitler olmasaydı sen var mıydın Zühtü/ Komüniste kanma Zühtü/ Ar namus gider Zühtü/ Din iman kalmaz Zühtü…” Demirel’in kullandığı bu şarkı darbe öncesinde milliyetçi-komünist çatışmasına tuz biber olmuş mudur bilinmez, popüler müziklerin seçim şarkılarına uyarlanmasının ilk örneği kabul ediliyor. 80’li yıllara, Özal’ın 1983’te kullandığı ‘Arım balım peteğim/ Anavatan çiçeğim’ şarkısı damga vuruyor. 90’lı yıllar artık hit şarkıların seçim kampanyalarına iyiden iyiye dâhil olduğu dönemler.
Özellikle ANAP, 1991 seçimlerinde dönemin bütün popüler şarkılarını partiye uyarlıyor. Onno Tunç bestesi olan “Hadi bakalım sandıklara/ 2 binli yıllara/ 20 Ekim Pazar günü/ bütün oylar ANAP’a” şarkısı seçimlere imzasını atıyor. İzel-Ercan Saatçi’nin ‘Eller havaya’ parçası, ‘Haydi şimdi bütün oylar ANAP’a’ ve Yonca Evcimik’in ‘Aboneyim abone’si, “ANAP’lıyız ANAP’lı/ biz çok farklıyız çok farklı” şeklinde karşımıza çıkıyor. 1994-1995 seçimlerinde İzel’in ‘Hasretim’ şarkısı, seçim meydanlarına iniyor. “Oy Mesut, denizleri aş da gel kurbanın olam/ Kurtar bizi buralardan ne olur” gibi tuhaf bir hale bürünüyor.
Tansu Çiller, Mustafa Sandal’ın ‘Bu kız beni görmeli’siyle yoluna devam ediyor! Şarkıda, “Kararlısın Çiller’im/ Seni sever milletin/ Yalnız sana oy veririm artık” cümleleri geçiyor. Bu arada Refah Partisi ne popüler şarkıları kullanıyor ne de türküleri. Erbakan tüm seçim dönemlerinde mehter marşlarını ve ezgileri tercih ediyor. Bu kaideyi bir tek Yıldırım Gürses ile bozuyorlar. Gürses’in parti için bestelediği ‘Müjdeler olsun, Refah geliyor’ büyük ses getiriyor. 1999 türkülerin yılı 1999’da, Ayna’nın ‘Ceylan’ parçası katılıyor seçim müziklerine. DYP’ye uyarlanan şarkıda, “Seninle ülkem coştu be Çiller/ Hasretlik bitti/ Başbakan Çiller” cümleleri yer alıyor. 1999 seçimlerinde türküler daha çok ön plana çıkıyor. MHP’nin seçim müziği, Mustafa Yıldızdoğan’ın ‘Ölürüm Türkiyem’i ortalığı kasıp kavuruyor. DYP’nin bu dönemdeki türküsü ise Harran Ovası. “Sensin buraların Tansu anası/ Tansu bacısı/ şahlanıyor ülkem/ Harran Ovası/ Harran Ovası”. Tansu Çiller’in aynı dönemde kullandığı bir diğer türkü: “Gel ha böyle/ Gel ha böyle bu yana/ Müjdeler olsun sana/ Türkiye’m karar verdi/ Tansu Çiller’den yana”.
Partilere özel şarkılar 2002’de AK Parti ile türküler iyice hayatımıza giriyor. Ama bunlar popüler türkülerden uyarlama parçalar değil, Uğur Işılak’ın seçim için özel hazırladığı besteler. 2004’te DYP, Mehmet Ağar’la birlikte pop şarkılardan vazgeçiyor. İbrahim Tatlıses’in ‘Pala Remzi’sinden uyarlanan şarkı, “Sordum namın verdiler/ Mehmet Ağar dediler/ Pala, bıyığı değil/ Yüreğidir dediler.” gibi sözleriyle, ‘Keşke DYP pop şarkılara devam etseydi’ dedirtiyor.
Aynı dönemde CHP, Kenan Doğulu’nun seslendirdiği ‘Güzeller İçinden’ parçasını tercih ediyor. AK Parti ise türkülerle yoluna devam ediyor. 2007’de partiler özel şarkılar hazırlatıyor. AK Parti yaklaşık 10 şarkıdan oluşan bir çeşitlilikle çıkıyor karşımıza. Yine MHP’nin 10 şarkıdan oluşan albümünde Mustafa Yıldızdoğan ve Zafer İşleyen’e ait parçalar yer alıyor. CHP, Edip Akbayram ile anlaşıyor. DP ise Nilüfer ile. Bu arada DP’nin 2009 ara seçimlerinde kullandığı şarkıyı da unutmayalım: Fatih Ürek’ten ‘Hadi hadi hadi’. Sözleri ise şöyle: “Kıratın Süvarisi mevlam seninle olsun/ Süleyman Soylu başkan, yolların açık olsun.” Velhasıl geçmişte pop şarkılardan vazgeçemeyen partiler Anadolu’nun kıymetini anlamış olacaklar ki türküleri de seçim şarkılarının arasına katıyorlar. Üstelik yalnızca uyarlama şarkılarla yetinmek yerine özel şarkılar besteletmeye başlıyorlar. Yine de ülkemizde seçim şarkılarının profesyonel bir düzeye ulaştığı söylenemez.
***
SEÇİM ŞARKILARI KONUSUNDA UZMANLAR NE DÜŞÜNÜYOR:
Prof. Dr. Yusuf Devran‘a göre muhalefet partisinin seçim şarkısında izlediği strateji yanlış. Sözlerini Ali Dikili’nin yazdığı CHP’nin ‘Ak dediler kara çıktı’ şarkısı iyi bir gelecek çağrısı yapmak yerine AK Parti’yi eleştirdiği için seçmene doğru bir mesaj iletemiyor. Doç. Dr. Zeynep Karahan Uslu da Devran ile aynı fikirde. Karahan, “Saldırgan iletişim, bunu yapan partilere yönelik siyasi hasarlar oluşturuyor. CHP’nin seçim şarkısı da aynı üslubun izdüşümü. Sözlerinde ‘halkım bir kumar oynadı’ gibi içinde halkın özgür seçimlerini kumara benzeten, ‘balyozu başlarına vuracağız’ gibi hukuki bir soruşturmaya atfen şiddet vurgusu yüksek, tehdit dolu ifadeler var. Şarkıda ‘Vatandaşa CHP iktidarının faydası ne olacak?’ sorusunun cevabının olmaması büyük başarısızlık.” diyor.
İYİ BİR SEÇİM MÜZİĞİ NASIL OLMALI?
Prof. Dr. Yusuf Devran (Siyasal iletişim uzmanı): Seçim şarkılarında kampanya mesajını çağrıştıran müzikler seçilmeli. Örneğin kahramanlık konseptini vurgulayan bir kampanya için kahramanlık çağrışımı yapan müziklerin kullanılması gerekir.Ya da yolsuzlukla mücadeleyi öne çıkarıyorlarsa bu tür konuları işleyen dizilerin müziklerini kullanabilir. Derin devlet için Kurtlar Vadisi’nin müzikleri gibi…
Yrd. Doç. Dr. Abdullah Özkan (Siyasal İletişim Enstitüsü Direktörü): Şarkıların stratejik bir konsept içinde olması, uzman kişilerce kurgulanması, etkilerinin öngörülebilmesi, sonuçlarının ölçülebilmesi gerekir. Bunun için seçim şarkılarını, sloganlarını reklamcılar değil siyasal iletişimciler belirlemeli.
Kaynak: http://zaman.com.tr/haber.do?haberno=1102927&title=siradaki-sarki-secmene-gelsin&haberSayfa=0