Doç. Dr. Yalçın Akdoğan
Yerel siyaset denilince akla ilk gelen, yerel ölçekte yapılan bir siyasettir. Buradaki ilk atıf siyasetin “kapsam”ına dönüktür. Eğer meseleye ölçek bağlamında bakılacak olursa, yerel siyasetin aktörleri de bu ölçek üzerinde faaliyet gösteren kişilerdir. Merkezi yönetimin taşra teşkilatları, belediyeler, muhtarlıklar ve siyasi partilerin taşra teşkilatları yerel ölçekteki sistemin ana kurumlarıdır.
Yerel siyasete mekansal atıfla yaklaşılırsa üzerinde konuşulacak ana unsur “kent”tir. Kent düzeyinde gerçekleşen siyaset yerel olarak adlandırılır. İl ve ilçe başkanları, il ve ilçe belediye başkanları, yerel basın vs, yerel siyasetin ana aktörleridir.
Yerel siyasete içerik olarak bakılacak olursa, siyasetin konusu ulusal veya uluslararası olmayan, kent veya kır düzeyindeki tüm konulardır.Ulusal veya merkezi siyasetin konusu olmayan, belli bir bölgenin kendine özgü meselesi olarak değerlendirilebilen ya da daha küçük ölçekteki yerleri ve halkları ilgilendiren sorunları kapsayan konular yerel siyasetin muhtevasını oluşturur.
Kısacası yerel siyaset kent ölçeğinde faaliyet gösteren kişi ve kurumların, kente ait sorun ve konuları ele alarak sürdürdükleri bir yerel iktidar mücadelesidir.
Bu sistemin siyasal olan aktörleri (parti başkanları, meclis üyeleri gibi) ve siyasal olmayan aktörleri (kamu ve özel kurum temsilcileri, stk’lar, yerel basın vs.) bir şekilde yerel siyaseti doğrudan ya da dolaylı etkileyen unsurlar olarak faaliyet gösterirler.
Yerel siyasetin gelişmesi iki açıdan önemlidir:
1. Demokratikleşmenin taban bulması ve yaygınlaşması.
2. Değişimin toplumsal temel bularak kalıcılaşması.
Yerel yönetimler “Demokrasinin ilk okulu” veya “Demokratikleşmenin kılcal damarı” olarak nitelendirilmektedir. Demokratik kültürün yerleşmesinde yerel düzeyde demokratik kurumların olgunlaşması ve yerel aktörlerin gelişmesi önem taşımaktadır. Yerel demokratikleşme, demokratik sistemin sağlam atılmış temeli olarak görülebilir. Binanın sağlamlığıyla, temelin sağlamlığı arasındaki ilişki gibi… Toplumların gelişimi değişim dinamiklerini geliştirebilmesine bağlıdır. İlerleme yönünde yaşanacak bir değişimin toplumla birlikte, toplumun iradesiyle gerçekleşmesi kök salması ve kalıcı olması açısından bir gerekliliktir. “Siyasetsiz bir değişim” sağlıklı bir değişim değildir. Değişimin siyasetsiz olması belli güç odakları tarafından çok da toplumun düşünceleri dikkate alınmadan gerçekleşmesi demektir. Bu yüzden her türlü değişim projesinin milli iradeyi ve toplumsal grupları sürece katacak bir şekilde uygulamaya konulması siyasetin varlığını gerektirir. Toplumsal dinamiklere dayanmayan değişim projeleri uzun süre hayatiyetini sürdüremez. Bir değişim projesi ne kadar en alt katmanlara kadar yayılabilir ve buralardan destek alabilirse o kadar güçlü kök salar. Bu noktada “yerel siyaset” hayati bir rol oynamaktadır. Demokrasinin katılım olgusu, merkezi yönetime nazaran yerel yönetimlerde daha uygulanabilirdir. Bu yüzden demokratik rejimlerin ideal uygulamaları yerel düzeyde daha kolay yakalanabilir.
Siyaset bir iktidar mücadelesi olarak tanımlanırsa, yerel siyaset yerel ölçekte verilen bir iktidar mücadelesini ifade eder. 1994 seçimlerinden sonra bir siyasi parti liderinin “Yerel yönetimlerde iktidara geldik” sözü yerel siyasetin bu anlamını ortaya koyar.
Yerel siyaset salt bir iktidar mücadelesi olarak okunamaz. Bu iktidar mücadelesinin amacı sadece belli gruplara “çıkar ve menfaat” sağlamak olarak da görülemez. Yerel siyasetin bir “ahlaki amacı” olmalıdır. Bu da yerel ölçekte “adaleti sağlamak”, “yerel hizmetleri, en adil ve tatminkar şekilde mahalli halka dağıtmak” olarak özetlenebilir.
Yerel kaynakları, imkan ve zenginlikleri en verimli şekilde yöneterek yöre halkının temel ihtiyaçlarını, şehirden beklentilerini, ekonomik-sosyal ve kültürel taleplerini gerçekleştirmek yerel siyasetin ana amacıdır.
Yaşanabilir bir çevre, hayatı kolaylaştıracak bir alt yapı, sosyal barış ve huzuru sağlayacak bir ortam, temel insani hak ve özgürlükleri sağlayacak bir siyasal kültür yerel siyasetin üzerinde odaklanması gereken konulardan sadece birkaçıdır.
Kaynak: http://www.yerelsiyaset.com/v2/index.php?goster=ayrinti&id=309