Türkiye’de güncel siyaset çok sık konuşulmakta, tartışılmakta ama siyasetin sorunları ve çözüm yolları ne yazık ki hem siyasetçiler hem de konunun uzmanları tarafından yeterince dile getirilmemektedir. Siyaset kurumunun gerçek manada halka hizmet edebilmesi ve fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için mutlaka demokratik bir ortamın bulunması gereklidir.
Demokrasinin ise bir ülkede sağlıklı bir şekilde işleyebilmesi için öncelikle özel bir çevrenin bulunması, halkın sorumlu ve eğitilmiş olması, ekonomik olarak da belirli bir gelişmişlik düzeyinin tutturulması şarttır. Ayrıca seçimlerin serbestçe yapılması ve sonuçlarına herkesin rıza göstermesi, yönetimin sorunsuz bir şekilde devredilmesi de demokrasinin sağlıklı işlediğinin göstergesi sayılmaktadır.
HUKUKUN ÜSTÜNLÜĞÜ
Demokratik bir ülkede öncelikle egemenlik halka ait olmalı; temsilcilere verilen yetki sınırlı olmalı ve her an geri alınabilmelidir. Farklı alternatifler arasından bir seçim yapma imkanı tanınmalıdır. Kanunların üstünlüğü sağlanmalı, halkta vatandaşlık bilinci geliştirilmeli, çoğulculuk günlük hayatta da kendini hissettirmelidir. Demokrasi için gelişmiş bir toplum yapısı ve dengeli bir büyümeye sahip olunmalı, güvenlik, kişisel özgürlükler zedelenmeden sağlanmalıdır.
DEMOKRATİK SÜREÇ
Demokrasinin bir ülkede yerleşebilmesi için demokratik bir sürecin yaşanması ve şartların oluşması da gereklidir. Ayrıca milli birlik, iç barış, ekonomik taban ve kültürel birikimin demokratikleşmedeki önemi de unutulmamalıdır. Bütün bu değerlendirmeler göz önünde bulundurularak Türkiye’deki demokrasi uygulamasına bakıldığında önemli eksikliklerin olduğu görülmektedir. Hem yapısal hem de uygulamaya dönük bu sorunların başında demokrasiyi yaşatacak olan bireylerin kişilik özellikleri gelmektedir.
ÖZGÜR BİREYLER
Demokrasi “özgür ve bağımsız” kişilik modeline sahip bireyler isterken, ülkemizde bireylerin “kişi egemenliğine bağımlı” yapısı dikkat çekmektedir. Bu bağımlı kişilik modeli kapalı bir toplumun oluşmasına yol açarak siyasal partilerin örgütlenmesinden seçim sonuçlarına kadar pek çok alanda olumsuzluklara neden olmaktadır. Demokrasinin ihtiyacı olan özgür ve bağımsız kişilik modelini geliştiremediğimiz için toplumumuzda demokrat insan ve demokratik davranışlar da sınırlı kalmaktadır.
DEMOKRATİK YAPILANMA
Demokrasiyi tüm kurum ve kurallarıyla hayata geçirebilmek için öncelikle devletin buna uygun biçimde örgütlenmesi ve işletilmesi gerekmektedir. Yani demokrasinin yerleşebilmesinin ilk koşulu, devletin demokratik olmasıdır. Devlet, demokratik bir biçimde örgütlenemeyince, toplum da bundan olumsuz etkilenmekte; Hak ve özgürlüklerin kısıtlanması, insan hakları ihlalleri gibi uygulamalar gündeme gelebilmektedir.
SİYASAL SİSTEMİMİZİN YAPISI
Türkiye’nin siyasal sisteminin işleyişine bakıldığında temel bazı eksikliklerin olduğu ve geçmişte çözülmeyen sorunların birikerek daha büyük sorunlara yol açtığı görülmektedir. Siyasal sistemimizin en önemli sorunu, icraat yapabilen ve bu icraatın sorumluluğunu taşıyabilen yönetimlerin eksikliğidir. Geçmişte yaşanan bu önemli eksiklik ülkemizde uzun yıllar siyasal istikrarın sağlanmasına engel olmuştur. Siyasal sistemimizin eksikliklerinden kaynaklanan sorunlar, ülkemizin ekonomik gelişimine de engel teşkil etmiştir.
SİYASAL SİSTEMİMİZİN EKSİKLİKLERİ
Ülkemizin siyasal sisteminin işleyişini olumsuz yönde etkileyen unsurların başında; siyasal parti sisteminin parçalanmışlığı, merkez sağ ve merkez sol partilerin zayıflaması, istikrarsız ve etkin olmayan koalisyon hükümetleri, parlamento dışı güçlerin siyasal sürece müdahaleleri ve ülkemizin geleceği için önemli olan reformların siyasi partilerin kısa vadeli politik maliyet kaygılarıyla ertelenmesi gelmektedir.
TEK MERKEZLİ SİYASAL YAPI
Türkiye’deki siyasal sistemin tek merkezli yapısı da sistemin sağlıklı işlemesine engel olmaktadır. Siyasal iktidar yönetim gücünü başkalarıyla paylaşmaktan kaçınmakta, sivil toplum örgütleri etkisiz kalmaktadır. Parlamentonun oluşumunda çoğunlukla siyasal parti liderleri en önemli belirleyici olmaktadır. Siyasal partilerin kendi içlerinde de demokratik olmayan uygulamalara rastlanmaktadır. Türkiye’de devlet ile toplum arasındaki ilişkilerin tutarlı bir temele dayandırılamaması da siyasal sistemin işleyişini olumsuz etkilemektedir.
ANAYASAL DEMOKRASİ
Türkiye’nin siyasal sistemindeki eksiklikleri düzeltebilmesinin yolu demokratikleşmeden geçmektedir. Türkiye kendisine “anayasal demokrasi” modelini örnek alarak siyasi kurumlarını “şeffaf ve hesap sorulabilir” hale getirmelidir. Türkiye’de siyaset bir rant aracı olmaktan çıkarılmalı, sistemden beslenme zihniyeti de sona erdirilmelidir.