Kamu sektöründeki ‘güven açığı’, kamu yönetiminin en önemli sorunu haline geliyor. Bu durum, özellikle demokrasiyle yönetilen toplumlarda, sistemin yönetim ve yönlendirme yetkinliğini de zedeliyor. Tüm dünyada kamu sektörünün, özellikle son dönemde, yitirdiği toplumsal güveni tekrar kazanabilmesi için etik değer ve davranışlara özen göstermesi gerekiyor.
Nitekim Hollanda, İngiltere, ABD ve Meksika gibi birçok ülkede kamu yönetiminde etik değerler ve davranışlar konusunda önemli reformlar gerçekleştiriliyor.
Bu reformların özü, kamu sektörünün ‘kural odaklı’ bir yönetim anlayışından ‘değerler ve sonuç odaklı’ bir yönetim anlayışına yönelmesi olarak özetlenebilir.
Kamu reformun başarısında etik değerlerin önemi nedir?
Bu reformların başarısı için etik değerler hayati bir önem taşıyor. Kamu yönetiminden iyi yönetim için beklenenler ekonomik rasyoneli olan, verimli, etkin ve etik değerlere uygun kararlar ve uygulama olarak özetlenebilir. Etik değerler, kanunların ötesinde toplumsal norm ve beklentilere uyumlu davranmak için gerekli yaklaşımları ifade ediyor.
Bu konuda reform yapan ülkelerin deneyimleri, sağlam bir ‘etik altyapısı’ için gerekli şartların ortaya konmasına yardımcı oluyor:
(1) Siyasi kararlılık ve seçilmişlerin örnek davranışlarda bulunması. (2) Güçlü bir sivil toplum örgütlenmesi. (3) Etkin hesap verme süreçlerinin oluşturulması. (4) Bağımsız bir etik koordinasyon kurulu kurulması. (5) Yön gösterici ancak kısıtlayıcı olmayan iş etiği kurallarının oluşturulması ve iletişiminin sağlanması. (6) Kamu çalışanları için etkin bir eğitim ve en iyi uygulamalarla kıyaslama sürecinin oluşturulması. (7) Uygun çalışma şartlarının varlığı. (8) Sağlam bir hukuki altyapının varlığı. Toplumsal güvenin kazanılabilmesi için hesap verebilirlik ilkesinin uygulanması gerekiyor.
Bu ilkenin hayata geçmesi için hangi uygulamalara dikkat edilmeli?
Şu uygulamalar bu ilkenin hayata geçirilmesi için önemli adımları özetliyor: (1) Uygulamaların yazılı ve kayıtlı olarak gerçekleşmesi. (2)Sonuç ve niyet odaklı denetim mekanizmaları. (3) Sivil toplum kuruluşları ile danışma mekanizmaları. (4) Etik olmayan davranışları ortaya çıkarmayı teşvik eden ve bu konuda girişimde bulunanları koruyan bir sürece sahip olunması. (5) Kamu çalışanları için varlıklarını ve ilişkilerini açıklama zorunluluğu getirilmesi.
Unutulmaması gereken bir husus da, etik değerlerin sadece kontrol mekanizmalarıyla sağlanamayacağı, aynı zamanda iyi davranışların da teşvik edilmesi gerektiği… Denetim mekanizmalarının iyi çalıştırılması kamu yönetimi için özel önem taşıyor.
Olaylar gerçekleştikten sonra kararları doğru, yanlış olarak sınıflandırmanın ve karar vericileri konunun bütününe bakmaksızın her hata için cezalandırmanın kamu yöneticilerini karar alamaz ve kamu kaynaklarını verimli kullanamaz bir konuma getirdiği birçok ülkede kabul ediliyor.
Denetim mekanizmalarının süreçleri iyileştirme, etik değerlere uygun davranışları teşvik etme ve performans geliştirme hedefiyle çalıştırılması, yeni kamu yönetimi anlayışının sürdürülebilirliği açısından önemli. Etik değerler, demokrasinin çalışabilmesi için siyasilerin ve kamu çalışanlarının dürüstlük ve tutarlılıklarını koruyabilmeleri için en önemli girdilerdendir. Yönetimin kalitesi, toplumun güveni etik değerlerle sağlanır.
Kamu yönetim reformunun sadece kuralları değil, aynı zamanda değerler zincirini ve davranışları da değiştirmesi gerektiğini iyi anlamalıyız. Kaynak: (http://ik.milliyet.com.tr)